Με αφορμή το HR Summit @ Costa Navarino, συνομιλήσαμε με έναν από τους πιο επιφανείς «μελλοντιστές» της εποχής μας, τον Δημήτρη Δημητριάδη. Ως keynote speaker του συνεδρίου, ο ίδιος μας καλωσορίζει στον κόσμο του μέλλοντος, αποκαλύπτοντας τις τρέχουσες τάσεις και προκλήσεις που διαμορφώνουν την εργασία και τον εργασιακό χώρο.

Στη συνέντευξή μας, ο Δημήτρης Δημητριάδης μάς εξηγεί τον ρόλο του ως Futurist και αναδεικνύει τρεις κυρίαρχες τάσεις που διαμορφώνουν την εργασία: το υβριδικό μοντέλο εργασίας, την αύξηση του ανθρώπινου δυναμικού γύρω από την τεχνητή νοημοσύνη και τη στελέχωση με βάση την ανθεκτικότητα. Παράλληλα, μας δίνει συγκεκριμένα βήματα για το πώς οι επιχειρήσεις μπορούν να προετοιμαστούν για το μέλλον, προωθώντας την ανθεκτικότητα και την ανάπτυξη δεξιοτήτων στον σύγχρονο εργασιακό κόσμο.

HR Professional: Ξεκινώντας, θα ήθελα να σας ρωτήσω για τον ρόλο σας ως Futurist. Τι σας συναρπάζει σε αυτόν τον ρόλο και από που αντλείτε έμπνευση;

Δημήτρης Δημητριάδης: Η έννοια του μέλλοντος είναι ανθρώπινη επινόηση. Ακόμα και χωρίς να το σκεφτόμαστε συνειδητά, λειτουργούμε, αποφασίζουμε, δρούμε με γνώμονα το μέλλον. Ο άνθρωπος προγραμματίζει, σχεδιάζει, φαντάζεται, ονειρεύεται ή απελπίζεται, και σχηματίζει εικόνες ή ιδέες για το μέλλον. Η συστηματική ενασχόληση με το μέλλον τόσο σε επίπεδο εταιρείας ή οργανισμού, όσο και σε συλλογικό ή ατομικό επίπεδο επιβάλλεται ιδιαίτερα εάν λάβουμε υπόψη το παγκοσμιοποιημένο, ρευστό περιβάλλον πολυπλοκότητας και ραγδαίων αλλαγών μέσα στο οποίο ζούμε. Αν και στο άκουσμα της λέξης «futurist» πολλοί μπορούν να φαντάζονται προβλέψεις και αξιοπερίεργες, γεμάτες μυστήριο καταστάσεις, ο futurist (σε ελεύθερη μετάφραση στα ελληνικά «μελλοντιστής» ή «φουτουριστής») δεν είναι κάτι λιγότερο από έναν άνθρωπο που μελετά σενάρια για το μέλλον, συγκλίσεις σε αναδυόμενες τεχνολογίες, μακροοικονομικές δυνάμεις και προσπαθεί να δείξει στον κόσμο πώς μπορεί να είναι η ζωή τα χρόνια που θα έρθουν.

Ο τομέας των Σπουδών για τα Μέλλοντα (Futures Studies) αναπτύσσεται ραγδαία τις τελευταίες δεκαετίες, καθώς προσφέρει ένα μεθοδολογικό πλαίσιο και εργαλεία για να πλοηγηθούμε στην αβεβαιότητα και να αξιοποιήσουμε τις αναδυόμενες απροσδόκητες αλλαγές. Futurist δεν είναι αυτός που προβλέπει το μέλλον, αλλά αυτός που διερευνά το εύρος των πιθανών μελλοντικών καταστάσεων που μπορεί να συμβούν. Ένας futurist δεν θα πει ποτέ ότι κάτι θα συμβεί οριστικά (forecasting), αλλά περισσότερο θα επιχειρήσει να αποκαλύψει, να αναδιαμορφώσει και ενδεχομένως να ανατρέψει βασικές παραδοχές που έχουμε για το μέλλον (foresight). Η ευθύνη ενός futurist είναι να εκπαιδεύσει τους ανθρώπους, τους οργανισμούς και τις κυβερνήσεις να βάλουν στην καθημερινότητά τους την μελλοντοστραφή σκέψη.

HR P.: Έχοντας δώσει πολλές keynote ομιλίες για το μέλλον της εργασίας, ποιες κύριες προκλήσεις ή τάσεις έχετε παρατηρήσει ότι διαμορφώνουν τον κόσμο της εργασίας.

Δ. Δ.: Οι ισχυρότερες τάσεις που θα συνδιαμορφώσουν το μέλλον της εργασίας και του εργασιακού περιβάλλοντος είναι τρεις: το μοντέλο υβριδικής εργασίας, η αύξηση του ανθρώπινου δυναμικού γύρω από την τεχνητή νοημοσύνη και η στελέχωση με βάση την ανθεκτικότητα.
Η αύξηση του ανθρώπινου δυναμικού που διαθέτει δεξιότητες γύρω από την τεχνητή νοημοσύνη αποτελεί μία από τις τάσεις που κυριαρχεί τα τελευταία χρόνια στο πεδίο των επιχειρήσεων. Συνήθως, αυτό το νέο αντιμετωπίζεται με καχυποψία και δυσαρέσκεια. Όμως, το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ προβλέπει ότι η τεχνητή νοημοσύνη και η αυτοματοποίηση θα οδηγήσουν στη δημιουργία 97 εκατομμυρίων νέων θέσεων εργασίας μέχρι το 2025. Είναι δεδομένο ότι η τεχνητή νοημοσύνη θα δημιουργήσει θέσεις εργασίας, αλλά ταυτόχρονα θα εκτοπίσει άλλες, συνήθως εργασίες που αφορούν επαναλαμβανόμενες διαδικασίες, οι οποίες μπορούν να αυτοματοποιηθούν.

Η άλλη κυρίαρχη τάση είναι η στελέχωση για ανθεκτικότητα. Όπως πριν την πανδημία η προτεραιότητα ήταν πάντα η πρόσληψη προσωπικού που θα δημιουργούσε αυτούς τους πραγματικά αποτελεσματικούς οργανισμούς, κατά τη διάρκεια της πανδημίας η έμφαση έχει μετατοπιστεί σταθερά στη δημιουργία ανθεκτικότητας. Για παράδειγμα, οι εταιρείες που ήταν digital και remote-first πριν την πανδημία είχαν εξασκήσει αυτό τον μυ, έτσι όταν η πανδημία εξαπλώθηκε παντού και επιβλήθηκαν νόμοι από τις κυβερνήσεις για ποσόστωση στα γραφεία, οι εταιρείες αυτές απλά εξάσκησαν τον ήδη γυμνασμένο μυ και συνέχισαν να εργάζονται αποτελεσματικά, ακόμα και πλήρως απομακρυσμένα.

Η τρίτη τάση αφορά στο υβριδικό μέλλον της εργασίας και θα δούμε τους ανθρώπους να έχουν πολύ περισσότερες επιλογές – μια πρόσφατη έκθεση διαπίστωσε ότι 90% των εργαζομένων που συμμετείχαν στην έρευνα, συμπεριλαμβανομένων των εργαζομένων και των διευθυντών, είναι πιο ευτυχισμένοι με την αυξημένη ελευθερία. Παρατηρούμε επίσης ότι αυτό θα έχει αντίκτυπο σε αυτό που αποκαλούμε παγκόσμιο πόλεμο για ταλέντα, όπου οι άνθρωποι ανταγωνίζονται για θέσεις εργασίας οπουδήποτε.

HR P.: Στο πλαίσιο της ταχείας τεχνολογικής εξέλιξης, πώς πιστεύετε ότι οι επιχειρήσεις μπορούν να προετοιμαστούν για το μέλλον; Ποια βήματα θεωρείτε απαραίτητα;

Δ. Δ.: Οι επιχειρήσεις μπορούν να ξεκινήσουν με τρία ουσιαστικά βήματα:
1. Να επανεξετάσουν την αλυσίδα αξίας, την εργασία, τον εργαζόμενο και τον «χώρο» εργασίας και να τα συνδέσουν με τις μεταβαλλόμενες ανάγκες της αγοράς, του πελάτη και του πολίτη με μεγαλύτερη διαφάνεια στις πρακτικές σε όλη την αλυσίδα, με επιταχυντή την τεχνολογία.
2. Να μετακινηθεί η σκέψη από τις θέσεις εργασίας στις δεξιότητες που απαιτούνται, ενώ οι εργαζόμενοι θα χρειαστεί να ετοιμάζονται για περισσότερο service oriented και δημιουργικούς ρόλους όπου είναι αναγκαία μεγαλύτερη γνωστική ευελιξία και ενσυναίσθηση.
3. Να κτίσουμε συλλογική Ανθεκτικότητα η οποία θα σημαίνει επένδυση στο reskilling & upskilling των εργαζομένων εξατομικευμένα με τη βοήθεια της τεxνολογίας.

HR P.: Έχετε συνεργαστεί με διάφορες εταιρείες και οργανισμούς, όπως L’Oréal Paris, Philip Morris International, και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Ποια σημαντικά μαθήματα έχετε αντλήσει από αυτές τις συνεργασίες όσον αφορά στην προσαρμογή στις νέες τεχνολογίες;

Δ. Δ.: Τα κυριότερα μαθήματα έρχονται από τον τρόπο που οι εταιρείες προσπάθησαν να προσαρμοστούν μέσα στην πανδημική κρίση.
Δεν είναι περίεργο να πούμε ότι η τεχνολογία είναι ο μοναδικός παράγοντας που κράτησε ζωντανή την οικονομική δραστηριότητα. Αν κάποιος σκεφτεί τη μεγάλη εικόνα, θα αντιληφθεί τα αλματώδη βήματα προόδου της ανθρωπότητας, από το γεγονός ότι, εν μέσω μιας παγκόσμιας υγειονομικής κρίσης, συνεχίζαμε να κάνουμε πολλά από όσα κάναμε και πριν, κάτι που θα ήταν ίσως αδιανόητο ακόμα και λίγα χρόνια νωρίτερα! Όλα δείχνουν, άλλωστε, ότι η πανδημία θα είναι μαζί μας από τρία έως πέντε ακόμα χρόνια και θα καθορίζει την εργασιακή μας ζωή.

HR P.: Μιλήστε μας για τη σημασία του upskilling και reskilling.

Δ. Δ.: Στην εποχή των ταχύτατων αλλαγών που βιώνουμε, η ανάγκη για ενημέρωση και εκπαίδευση των δεξιοτήτων μας δεν ήταν ποτέ τόσο έντονη. Το upskilling και το reskilling έχουν καταστεί απαραίτητα για να παραμείνουμε ανταγωνιστικοί και ενημερωμένοι. Υπήρξε μία εποχή όπου κάποιος θα σπούδαζε έναν τομέα και θα ακολουθούσε αυτήν την ειδικότητα για όλη του τη ζωή. Σήμερα, όμως, κάθε τρία ή πέντε χρόνια, υπάρχει η αίσθηση ότι πρέπει να επανεφευρεθούμε, να βελτιώσουμε τις υφιστάμενες δεξιότητες μας ή να μάθουμε κάτι εντελώς καινούριο.
Όταν σκεφτόμαστε το μέλλον, σε τριάντα χρόνια για παράδειγμα, η εικόνα που σχηματίζεται είναι ακόμα πιο εντυπωσιακή. Φανταστείτε έναν κόσμο όπου θα μπορούμε να ενσωματώνουμε ευφυή εμφυτεύματα στα σώματά μας, όπως το Neuralink, και να διαθέτουμε αδιάκοπη συνεργασία με ΑΙ μέσω ψηφιακών βοηθών. Αν αυτές οι τεχνολογίες συνδυαστούν, η αξία της απλής πληροφορίας θα υποβαθμιστεί, δίνοντας περισσότερη έμφαση στην ικανότητα μετατροπής της γνώσης σε στρατηγική και σοφία με βάση την προσωπική εμπειρία. Σε αυτό το μέλλον, η δημιουργικότητα και ο στοχασμός θα είναι στο επίκεντρο, αφού θα μπορούμε να αυτοματοποιήσουμε τα βασικά καθήκοντα και να επικεντρωθούμε στη βελτίωση της ποιότητας της ζωής μας.

HR P.: Ενόψει της κυκλοφορίας του νέου βιβλίου σας, θα θέλαμε να μοιραστείτε μαζί μας μία αισιόδοξη πρόβλεψη για το μέλλον της εργασίας.

Δ. Δ.: Μία αισιόδοξη πρόβλεψη για το μέλλον της εργασίας είναι ο ρόλος της τεχνητής νοημοσύνης που μπορεί να μας βοηθήσει να δούμε πράγματα που δεν είδαμε πριν και να προτείνει νέες ιδέες πέρα από το συνηθισμένο. Οι άνθρωποι έχουν δημιουργικότητα και ηθική, ενώ η τεχνητή νοημοσύνη κάνει γρήγορους υπολογισμούς και βρίσκει νέες πληροφορίες. Όταν συνεργαζόμαστε, άνθρωποι και AI μπορούμε να καταλάβουμε καλύτερα τον κόσμο και να έχουμε νέες ιδέες. Οι επερχόμενες μεταμορφωτικές αλλαγές στην ενέργεια και την εργασία, τομείς που αποτελούν τον ακρογωνιαίο λίθο της εξέλιξης μίας κοινωνίας και της οικονομίας, με τη βοήθεια της τεχνολογίας έχουν τη δυνατότητα να εξαλείψουν οικουμενικά προβλήματα προς ένα δικαιότερο, πιο αξιοκρατικό και ισότιμο μέλλον.

 

Το 2049 φιλοδοξεί να γίνει ένα εγχειρίδιο επιλογών προς τα δικά σου επιθυμητά μέλλοντα. Αποτελεί μια θετική προσέγγιση για το πώς τα μεγάλα δεδομένα, η τεχνητή νοημοσύνη, το blockchain, και οι εκθετικές τεχνολογίες διαμορφώνουν την ανθρωπότητα, μέσα από την μελέτη των mega τάσεων, αλλά και ασθενών σημάτων και εξηγεί τι πρέπει να γνωρίζεις για όλα αυτά σήμερα.