Στην Ελλάδα της κρίσης, της αμφισβήτησης και της γενικότερης απογοήτευσης, με την ανεργία να φτάνει στο 27,1% (β’ τρίμηνο 2013) και με τους μισθούς/συντάξεις, τις κοινωνικές δαπάνες και τα εργασιακά δικαιώματα να μειώνονται συνεχώς, οι οργανισμοί έρχονται αντιμέτωποι με θέματα παραγωγικότητας, αποδοτικότητας, αλλά και παρακίνησης των εργαζομένων τους.

Επηρεασμένοι από το γεγονός ότι 43 από τις κορυφαίες επιχειρήσεις του κόσμου (Shell, IBM κ.ά.), αλλά και η Αττικό Μετρό, χρησιμοποιούν τη μουσική ως έναν «εναλλακτικό» τρόπο παρακίνησης των εργαζομένων τους, αναρωτιόμαστε ποια είναι πραγματικά η επίδραση της στην αποδοτικότητα των εργαζομένων; Η λέξη «μουσική», για τους αρχαίους Έλληνες ποιητές και φιλοσόφους, προερχόταν από τη λέξη «Μούσα», παράγωγο της λέξης μάουσα, που σήμαινε επινοώ ή ψάχνω ή ζητώ διανοητικά, ενώ κατά τη μυθολογία, ως δώρο των Μουσών, χαρακτήριζε τον άνθρωπο που πράττει, σκέφτεται και αισθάνεται. Πέρα από τις αναφορές του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη, αλλά και ερευνών στα νεότερα χρόνια, για την επίδραση της στην ίαση διαφόρων ασθενειών, η μουσική συμβάλλει σημαντικά και στην παραγωγικότητα των εργαζομένων.

Αν και είναι λίγες οι επιχειρήσεις στη χώρα μας που έχουν μουσική στο χώρο εργασίας, πολυάριθμες έρευνες δείχνουν ότι σε μεγάλο βαθμό ο κόσμος ακούει μουσική όταν εργάζεται, είτε σε οικιακές εργασίες (56%), είτε σε χώρο εργασίας (36%). Παρόμοιες έρευνες αποδεικνύουν ότι η παραγωγικότητα επηρεάζεται από τη διάρκεια της ακρόασης, την παρουσία άλλων εργαζομένων, το είδος της μουσικής που ακούει ο εργαζόμενος, την ένταση της μουσικής κ.ά. Ο Terry ήταν από τους πρώτους που υποστήριξε ότι «ο προορισμός της μουσικής στο χώρο εργασίας, είναι η δημιουργία μιας πιο ευχάριστης ατμόσφαιρας, ανακουφίζοντας τους εργαζομένους από τη νευρική υπερένταση και λειτουργώντας ως μέσο ξεκούρασης για αυτούς», ενώ αντίστοιχα οι Isen, Daubman and Nowicki απέδειξαν ότι η μουσική βοηθά τους εργαζομένους να έχουν θετική διάθεση και να επιλύουν αποτελεσματικά τα όποια εργασιακά τους προβλήματα.

Οι Blood and Ferriss, απέδειξαν ότι η μουσική έχει τη δυνατότητα να παρακινεί τους εργαζόμενους και να τους κάνει να έχουν καλύτερη επικοινωνία, ενώ ο Campbell τόνισε ότι η μουσική «ανεβάζει τα επίπεδα της απόδοσης και της παραγωγικότητας, μειώνει το στρες και την ένταση και καμουφλάρει τους ενοχλητικούς θορύβους, δίνοντας μια αίσθηση απομόνωσης». Παρόμοια και τα αποτελέσματα στην πιο εξειδικευμένη έρευνα της Lesiuk, όπου ανέδειξε τη θετική σχέση μεταξύ μουσικής και απόδοσης, τονίζοντας το σημαντικό ρόλο της ελεύθερης επιλογής από τους ίδιους του πότε και τι είδους μουσική θα ακούσουν. Διττά είναι τα αποτελέσματα της έρευνας της Haake, που υπογράμμισε ότι η μουσική μπορεί να αποσπάσει την προσοχή των εργαζομένων από το αντικείμενο της εργασίας τους (ειδικά αν είναι πολύ δυνατά), αλλά ταυτόχρονα μπορεί και να τους βοηθήσει να αντιμετωπίσουν τα διάφορα προβλήματα.

Πρόσφατη έρευνα του Πανεπιστημίου του Μαϊάμι έδειξε, ότι η μουσική αυξάνει τα επίπεδα των ενδορφινών, της οξυτοκίνης και της ντοπαμίνης του εγκεφάλου, στοιχεία που κάνουν έναν εργαζόμενο να νιώθει καλύτερα, να είναι πιο προσεκτικός και συγκεντρωμένος, ενδυναμώνοντας συνάμα το αίσθημα εμπιστοσύνης προς τους συναδέλφους του. Τέλος, οι Hodges and Sebald καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι η μουσική επιδρά θετικά στην ανάπτυξη των ικανοτήτων και της απόδοσης των ατόμων, ενώ αντίστοιχα ο Yehuda απέδειξε ότι η μουσική επιδρά θετικά στην αντιμετώπιση του άγχους.

Επαγωγικά λοιπόν, αν και ο παρακινητικός ρόλος της μουσικής στον εργασιακό χώρο είναι έκδηλος, μόνο η άγνοια, τόσο από managers, όσο και από εργαζομένους, φαίνεται να είναι ο βασικότερος περιορισμός για τις ελληνικές επιχειρήσεις. Το τμήμα Ανθρώπινου Δυναμικού καλείται να λάβει ενεργή θέση και δράση στο θέμα, προβαίνοντας στη δημιουργία αρχών για το θόρυβο (noise policy), αντί αρχών για τη μουσική (music policy), επιβάλλοντας στους εργαζομένους τους, όπως διατηρούν σε χαμηλά επίπεδα την ένταση στην ομιλία τους, να διατηρούν χαμηλά την ένταση και στα ακουστικά μέσα που χρησιμοποιούν. Αν και είναι θέμα περισσότερο κοινής λογικής, το τμήμα Ανθρώπινου Δυναμικού θα πρέπει να είναι προετοιμασμένο για κάθε ενδεχόμενο αντίδρασης ή εκτροπής από την κατεύθυνση αυτή.