Η αναγνώριση της προσφοράς κάθε εργαζόμενου σε μία εταιρεία συμβάλλει καθοριστικά στην καλλιέργεια ενός δεσμευμένου και αποδοτικού ανθρώπινου δυναμικού. Αν και ο πιο συνηθισμένος τρόπος για να επιβραβεύσει μία εταιρεία τις προσπάθειες ενός εργαζομένου συνδέεται με χρήματα, υπάρχουν και άλλα είδη ανταμοιβής, λιγότερο απτά σε σχέση με τα μετρητά αλλά εξίσου (αν όχι περισσότερο) αποτελεσματικά.

Οι εργαζόμενοι σήμερα, υπό το ασφυκτικό βάρος των πιέσεων που βιώνουν τόσο στην εργασία όσο και στην καθημερινότητά τους, σε συνδυασμό με τις περικοπές των εσόδων τους που επιβαρύνουν ακόμα περισσότερο την ψυχολογία και τη διάθεσή τους, «διψούν» τουλάχιστον για ενθάρρυνση και για ένα θετικό feedback από τους προϊσταμένους τους.

Έννοιες απλές όπως η επιβράβευση και η αναγνώριση μπορούν να αποτελέσουν ισχυρό έναυσμα για την κινητοποίηση των εργαζομένων, την ενίσχυση της αυτοεκτίμησής τους και κατά συνέπεια τη βελτίωση των επιδόσεών τους, χωρίς ιδιαίτερο κόστος για την εταιρεία.

Άλλωστε, όπως είναι γενικά αποδεκτό, η εταιρεία δεν αποτελεί απλά πηγή πόρων για την επιβίωση των εργαζομένων, με την παροχή μισθού και ασφάλισης αλλά συμβάλλει και στην καλλιέργεια συναισθημάτων και συμπεριφορών που διακρίνονται από (αυτό)εκτίμηση και σεβασμό, ενδιαφέρον και αίσθηση ομαδικότητας, ανάγκες που είναι στη φύση του ανθρώπου να επιδιώκει να ικανοποιήσει.

Αυξάνοντας τη δέσμευση
Η βελτίωση της διαδικασίας προσέλκυσης και διατήρησης των εργαζομένων αποτελεί πλέον στρατηγικό στόχο των επιχειρήσεων ενώ στην κορυφή της ατζέντας των προτεραιοτήτων βρίσκεται και η επίτευξη δέσμευσης με την παροχή κινήτρων. Ειδικά σε περιόδους ύφεσης, οι εργοδότες προβληματίζονται σχετικά με το πώς μπορούν να κρατήσουν τους εργαζόμενούς τους κινητοποιημένους, την ώρα που παγώνουν οι μισθοί, μειώνονται τα μεγέθη των εταιρειών (downsizing) και αυξάνονται οι απαιτήσεις της εργασίας.

Τόσο τα «σφιγμένα» budgets όσο και έρευνες που αναδεικνύουν την επίδραση των μη χρηματικών ανταμοιβών στην ψυχολογία των εργαζομένων, έχει καταστήσει τα Non monetary rewards ως τη νούμερο ένα επιλογή των εταιρειών στο πλαίσιο της στρατηγικής του compensation and benefits.

Τα Non monetary rewards έχουν συνήθως συμβολικό χαρακτήρα και αποτελούν ένα είδος «βραβείου» το οποίο μπορεί να είναι ένα προϊόν, μία δωροεπιταγή, ένα ταξίδι κτλ ή και κάτι λιγότερο χειροπιαστό όπως ηθική επιβράβευση – αναγνώριση, διευκόλυνση – ευελιξία στο ωράριο εργασίας, ευκαιρίες εκπαίδευσης κτλ.

Η υπεροχή των Non monetary rewards σε σχέση με τις χρηματικές ανταμοιβές, αποδεικνύεται από διάφορες έρευνες. Ενδεικτικά, όπως προέκυψε από πρόσφατη έρευνα του WorldatWork που έγινε από το Loyola University σε συνεργασία με τη Hay Group, με θέμα την επίδραση των προγραμμάτων ανταμοιβής στη δέσμευση των εργαζομένων, οι αμοιβές και οι υλικές παροχές που προσφέρει μία εταιρεία, δεν επηρεάζουν τα επίπεδα δέσμευσης των εργαζομένων σε τέτοιο βαθμό όσο τα μη οικονομικά κίνητρα και οι άυλες ανταμοιβές.

Επιπλέον, στην έρευνα που διεξήγαγε η συμβουλευτική εταιρεία Mercer τον περασμένο Απρίλιο και στην οποία αξιολογήθηκε η πολιτική που εφαρμόζουν περισσότερες από 320 εταιρείες στις ΗΠΑ και τον Καναδά για την προσέλκυση, τη διατήρηση και τη δέσμευση των εργαζομένων διαπιστώθηκε ότι κατά τη διάρκεια των προηγούμενων 18 μηνών και εν μέσω περιορισμένων προϋπολογισμών, αυξήθηκε η χρήση των non monetary rewards με σκοπό την ενίσχυση της διατήρησης και δέσμευσης των εργαζομένων.

Φαίνεται λοιπόν πως η πλειοψηφία των επιχειρήσεων, έχει καταρρίψει το μύθο που συνδέει την ανταμοιβή στην εργασία με την αύξηση του μισθού ή την παροχή μπόνους θέτοντας τις μη χρηματικές ανταμοιβές στην κορυφή των προγραμμάτων αναγνώρισης.

Πολιτική ανταμοιβών
Ως μη χρηματική ανταμοιβή ορίζεται οτιδήποτε λαμβάνει ένας εργαζόμενος από την εταιρεία του, ως αναγνώριση για την εργασία του, εκτός του «νόμιμου πακέτου» αποζημίωσης (μισθός, ασφάλιση κτλ) με σκοπό την ενθάρρυνση, την παρακίνηση και τη βελτίωση της απόδοσής του.

Στο προφανές αποτέλεσμα της βελτίωσης των επιδόσεων επικεντρώνονται και οι περισσότεροι ορισμοί της διεθνούς βιβλιογραφίας σχετικά με τις ανταμοιβές οι οποίες ορίζονται «ως κάτι που αυξάνει τη συχνότητα δραστηριοποίησης των εργαζομένων».

Ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα αναγνώρισης σε μία εταιρεία αποτελείται τόσο από τις χρηματικές όσο και από τις μη χρηματικές ανταμοιβές. Αν και το καθένα από αυτά τα είδη ανταμοιβής μπορεί να παρακινήσει με διαφορετικό τρόπο, ο επιδιωκόμενος στόχος είναι σε όλες τις περιπτώσεις η βελτίωση των επιδόσεων.

Προκειμένου ωστόσο, το σύστημα ανταμοιβών που εφαρμόζει μία εταιρεία να είναι αποτελεσματικό, πρέπει να χαίρει της εκτίμησης των εργαζομένων. Αυτός είναι άλλωστε και ο βασικός λόγος ύπαρξης ενός προγράμματος ανταμοιβών στις εταιρείες: όχι μόνο να διασφαλίσει ότι η αναγνώριση έχει νόημα για τον εργαζόμενο για τον οποίο προορίζεται αλλά και να γίνεται έτσι ώστε να μπορεί να επηρεάσει θετικά και άλλα άτομα που θα επιδιώξουν να μιμηθούν τη «συμπεριφορά επιτυχίας».

Παράλληλα, εκτός από το γεγονός ότι η επιβράβευση από τα ανώτερα στελέχη μίας επιχείρησης εκτιμάται ιδιαίτερα από τους εργαζόμενους, ο σεβασμός και ο θαυμασμός που κερδίζουν από τους συναδέλφους τους αποτελεί ένα ακόμα ισχυρό κίνητρο παραγωγικότητας.

Εκτός από στοχευμένο, ένα πρόγραμμα ανταμοιβών, πρέπει να είναι δίκαιο και ισότιμο προκειμένου οι εργαζόμενοι να το εμπιστεύονται και να το υποστηρίζουν. Μόνον έτσι μπορεί να δημιουργηθεί και να διατηρηθεί μία οργανωτική δομή και κουλτούρα που διευκολύνει τις ατομικές και ομαδικές επιδόσεις και αναγνωρίζει τις προσπάθειες που καταβάλουν οι εργαζόμενοι σε όλα τα επίπεδα ενώ παράλληλα ενισχύεται η εργασιακή και ηθική ικανοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού.

Τι θέλουν οι εργαζόμενοι;
Όπως προκύπτει από έρευνες που έχουν κατά καιρούς δημοσιευθεί, οι ανταμοιβές που εκτιμώνται περισσότερο από τους εργαζόμενους είναι αυτές που προέρχονται από τους ανθρώπους για τους οποίους εργάζονται. Η πλειοψηφία των εργαζομένων υποστηρίζει ότι θεωρεί πολύ σημαντικό να αναγνωρίζεται η δουλειά τους από τους μάνατζερ και προϊστάμενούς τους και ως κορυφαία αναγνώριση θέτουν τον ειλικρινή έπαινο που απονέμεται τη σωστή στιγμή και με συγκεκριμένες αναφορές. Φαίνεται ότι δίνεται έμφαση στην εκτίμηση που εκφράζει η εταιρεία και οι εργοδότες προς τους εργαζόμενους με σκοπό την ενθάρρυνση της συμπεριφοράς τους προς την επίτευξη των στρατηγικών εταιρικών στόχων.

Εκτός από την ηθική αναγνώριση και το δημόσιο έπαινο, τα Non monetary rewards μπορούν να πάρουν και πιο «απτές» μορφές όπως είναι η ανάθεση πιο ευχάριστων καθηκόντων, ευκαιρίες εκπαίδευσης, days-off, ευελιξία ωραρίου κτλ.

Πιο αναλυτικά:
1. Ευκαιρίες για εκπαίδευση και ανάπτυξη: αποτελεί πλέον κοινή παραδοχή ότι για να εξελιχθεί επαγγελματικά ένα άτομο χρειάζεται να εκπαιδευτεί και να αναπτύξει νέες δεξιότητες. Η ενθάρρυνση των εργαζομένων για συμμετοχή σε συνέδρια και σεμινάρια και η δέσμευση από την πλευρά της εταιρείας για την ανάπτυξη της σταδιοδρομίας σε συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα, συνιστά μία έμπρακτη απόδειξη του ενδιαφέροντος της εταιρείας προς τον εργαζόμενο. Επιπλέον, ευκαιρίες ανάπτυξης προσφέρονται με τη δυνατότητα επιλογής των αρμοδιοτήτων, την ανάληψη νέων ευθυνών και την αντιμετώπιση νέων προκλήσεων.

2. Ευέλικτο ωράριο εργασίας: η διάθεση ποιοτικού χρόνου για την οικογένεια, τους φίλους, τα χόμπι και άλλες δραστηριότητες αποτελούν βασικές απαιτήσεις των εργαζομένων σήμερα. Το ευέλικτο ωράριο βοηθά τους εργαζόμενους να ανταποκριθούν σε αυτές τις υποχρεώσεις και να επιτύχουν την εξισορρόπηση προσωπικής και επαγγελματικής ζωής. Η δυνατότητα ευελιξίας των ωρών εργασίας, μπορεί να αυξήσει τα κίνητρα των εργαζομένων. Η διευκόλυνση αυτή θεωρείται από πολλούς ως η πιο σημαντική από τις μη χρηματικές ανταμοιβές.

3. Ηθική επιβράβευση: δεν υπάρχει καλύτερος τρόπος για να ενθαρρύνει και να παρακινήσει μία εταιρεία τους εργαζόμενούς της από το να προσφέρει έναν έπαινο -προφορικό ή γραπτό-, να αναγνωρίσει δημόσια (π.χ. σε ένα meeting) τη δουλειά ενός εργαζόμενου ή να του απονείμει κάποιο βραβείο διάκρισης. Η αναγνώριση-εποικοδομητική επιβράβευση αποδίδει οδηγώντας τους εργαζόμενους σε βελτιωμένες επιδόσεις. Είναι ίσως η πιο περιζήτητη από τις μη χρηματικές ανταμοιβές στο χώρο εργασίας.

4. Εμπλοκή στις διαδικασίες: οι εργαζόμενοι θέλουν να τους προσφέρονται οι ευκαιρίες για να αποδεικνύουν ότι αποτελούν μέλη της ομάδας, να συνεργάζονται στενά με τη διοίκηση, να συμμετέχουν σε σημαντικές αποφάσεις και γενικά να ακούν και να ακούγονται. Αυτό ενισχύει τα αισθήματα αυτοεκτίμησης και αξιοπρέπειας και ενθαρρύνει τους εργαζόμενους να ενεργούν με μεγαλύτερο ενδιαφέρον στο πλαίσιο των καθηκόντων τους.

5. Ανεξαρτησία και αυτονομία: οι εργαζόμενοι θέλουν να είναι σε θέση να εργάζονται ανεξάρτητα, χωρίς να έχουν συνεχώς κάποιον από πάνω τους, αμφισβητώντας κάθε τους κίνηση. Προτιμούν να αναλαμβάνουν μία εργασία, γνωρίζοντας το χρονικό πλαίσιο στη διάρκεια του οποίου απαιτείται να ολοκληρωθεί και να μπορούν να το διαχειριστούν ανεξάρτητα. Αυτή η ελευθερία, αν και δεν συγκαταλέγεται ανάμεσα στα πιο προφανή Non monetary rewards, είναι πολύ σημαντική και αποδεικνύεται ιδιαίτερα αποτελεσματική στις επιδόσεις των εργαζομένων.

Αν και η αναγνώριση της προσπάθειας είναι πιο σημαντική από ένα βραβείο, οι εταιρείες επιλέγουν να επιβραβεύσουν τους εργαζόμενούς τους, εκτός από τις προαναφερθείσες άυλες ανταμοιβές και με πιο «χειροπιαστές», όπως ένα προπληρωμένο δείπνο, κάποιο δώρο (π.χ. ένα μπουκάλι ακριβό κρασί, κινητό, ipod κτλ), μία δωροεπιταγή, ένα ταξίδι κτλ.

Όπως υποστηρίζει ο Κωνσταντίνος Κουβόπουλος, Υπεύθυνος Επικοινωνίας & Marketing της Edenred «συχνά μία εταιρεία θα επιλέξει να κάνει δώρο ένα εμπόρευμα ή μία δραστηριότητα που η ίδια θεωρεί ότι θα εκτιμηθεί από τον παραλήπτη. Πλέον όμως οι επιχειρήσεις καταλαβαίνουν ότι στόχος είναι να δώσουν στους εργαζόμενούς τους “αυτό που οι ίδιοι οι εργαζόμενοι θέλουν” – αυτό είναι και το ζητούμενο στη διαδικασία ανεύρεσης μίας δημοφιλούς μη χρηματικής ανταμοιβής, με την πλέον δημοφιλή να είναι οι Δωροεπιταγές (vouchers)».

Σύμφωνα με στοιχεία του Gift Card & Voucher Association, το δεύτερο τρίμηνο του 2010 σημειώθηκε η μεγαλύτερη αύξηση στις πωλήσεις vouchers από ποτέ. Σε σχέση με το 2ο τρίμηνο του 2009 οι πωλήσεις voucher/gift cards σε διάφορους κλάδους στην αγορά Business To Business, αυξήθηκαν κατά 20%.

Πράγματι, οι δωροεπιταγές αποτελούν μία πολύ έξυπνη και αποδοτική μορφή μη χρηματικής ανταμοιβής που επιλέγεται όλο και πιο συχνά από τις επιχειρήσεις για την παροχή κινήτρων. Όπως αναφέρει ο Κ. Κουβόπουλος «το μεγαλύτερο όφελος της Δωροεπιταγής ως μη χρηματική ανταμοιβή, είναι η απόλυτη ελευθερία επιλογών που παρέχει: Δίνοντας στον εργαζόμενο μία Δωροεπιταγή, του δίνεις ουσιαστικά τη δυνατότητα να αγοράσει ο ίδιος αυτό που θέλει, από όπου θέλει και όταν αυτός θέλει, και την ικανοποίηση ότι πήρε αυτό που ήθελε, και όχι απλά άλλο ένα δώρο που κάποιος άλλος επέλεξε για αυτόν».

Το χρήμα δεν είναι το παν
Σε δύσκολους οικονομικά καιρούς, τα μετρητά μπορούν να αποδειχθούν πιο χρήσιμα από ποτέ για τον κάθε εργαζόμενο που επιθυμεί να καλύψει βασικές του ανάγκες. Αυτό ωστόσο που προκύπτει από διάφορες έρευνες είναι ότι οι μη χρηματικές ανταμοιβές δημιουργούν στους εργαζόμενους περισσότερα κίνητρα από εκείνες που προσφέρουν μόνο μετρητά. Συγκεκριμένα, σε παλαιότερη έρευνα του University of Chicago, οι συμμετέχοντες που είχαν ως κίνητρα non monetary rewards, είχαν 14% πιο υψηλή απόδοση σε σχέση με αυτούς στους οποίους είχαν δοθεί οικονομικά κίνητρα και κατά 38% καλύτερη απόδοση από αυτούς που δεν είχαν καθόλου κίνητρα.

Ορισμένα από τα πλεονεκτήματα που έχουν οι μη χρηματικές ανταμοιβές σε σχέση με τις χρηματικές είναι:
• Memory value: η αξία ενός αναμνηστικού ή ενός συμβολικού βραβείου διαρκεί περισσότερο στο χρόνο σε σχέση με τα μετρητά. Τα χρήματα καταναλώνονται συνήθως σε κάποια οικογενειακή υποχρέωση και μόλις ξοδευτούν παύουν να υπάρχουν. Ένα αντικείμενο ωστόσο μπορεί να παραμείνει για πάντα στο γραφείο ή στο σπίτι των εργαζομένων.
• Trophy value: το μη χρηματικό βραβείο μπορεί το άτομο που το κέρδισε ως αναγνώριση της καλής τους δουλειάς να το επιδείξει σε φίλους και συναδέλφους. Δεν μπορεί ωστόσο το ίδιο εύκολα να υπερηφανευτεί για μία επιταγή ή για την κατάθεση ενός ποσού σε έναν τραπεζικό λογαριασμό.
• Ευελιξία: η μορφή που θα πάρει μία μη χρηματική ανταμοιβή μπορεί να σχεδιαστεί έτσι ώστε να δίνει έμφαση σε συγκεκριμένους οργανωτικούς ή εταιρικούς στόχους. Για παράδειγμα, μία κούπα ή ένα t-shirt με το λογότυπο της εταιρείας θα μπορούσε να δοθεί σε μία ομάδα που πέτυχε on time ένα βραχυπρόθεσμο στόχο. Η ανταμοιβή αναγνωρίζει τις καλές επιδόσεις και προάγει την ομαδική εργασία.
• Cash awards cost more: οι εργοδότες δαπανούν λιγότερα χρήματα για τα non monetary rewards σε σχέση με τα χρηματικά βραβεία ενώ όπως έχει επισημανθεί, η βελτίωση της απόδοσης είναι στα ίδια ή και σε καλύτερα επίπεδα σε σχέση με τα Non monetary rewards.

Παρά τις έρευνες που αναδεικνύουν τη σημασία και την επίδραση των μη χρηματικών ανταμοιβών στη δέσμευση των εργαζομένων και στη βελτίωση της απόδοσής τους, δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να υποτιμάται η αξία των χρημάτων. Κανενός είδους ηθική ανταμοιβή δεν μπορεί να αντισταθμίσει τις μη ικανοποιητικές χρηματικές απολαβές. Οι δίκαιες αμοιβές και αυξήσεις, που βασίζονται στην απόδοση, είναι ζωτικής σημασίας για την κινητοποίηση και τη διατήρηση των εργαζομένων.

Οφέλη
Οι μη χρηματικές ανταμοιβές, παρέχουν αυξημένα οφέλη τόσο στους εργαζόμενους όσο και στην εταιρεία. Ανεξάρτητα από το είδος της επιβράβευσης που αποφασίζει μία εταιρεία να παρέχει στους εργαζόμενούς της, ο στόχος εστιάζει στα κίνητρα αποδοτικότητας αλλά και σε άλλα οφέλη που προκύπτουν.
Εκτός από τη συνεισφορά τους στη βελτίωση των επιδόσεων, τα Non monetary rewards μπορούν να ενθαρρύνουν τους εργαζόμενους, να ενισχύσουν αισθήματα εμπιστοσύνης και ικανοποίησης αλλά και να μειώσουν τη συχνότητα εναλλαγής του ανθρώπινου δυναμικού.

Όταν ο εργαζόμενος αισθάνεται ότι η εταιρεία του τον υποστηρίζει, ενισχύεται η υποχρέωση που βιώνει να συμβάλλει στην επίτευξη των στόχων, η δέσμευσή του προς αυτήν αλλά και η προσδοκία του ότι κάθε βελτίωση στην απόδοση θα ανταμειφθεί.

Ο Κ. Κουβόπουλος αναφέρει: «Όταν μια εταιρεία επιβραβεύει τους ανθρώπους της με μία μη χρηματική ανταμοιβή, δείχνει ότι ενδιαφέρεται περισσότερο για αυτούς, καθώς έχει μπει στη διαδικασία να βρει κάτι χρήσιμο, προσωπικό και καλαίσθητο, σε αντίθεση με τα χρήματα, που ενδεχομένως και να ερμηνευθούν ως η “εύκολη λύση”.

Έρευνες έχουν δείξει ότι οι εργαζόμενοι που έχουν επιβραβευθεί με μη χρηματικές ανταμοιβές αισθάνονται ότι η εταιρεία τους, τους “προσέχει” και έψαξε για να βρει κάτι καλό για αυτούς. Επίσης, έρευνες έχουν δείξει ότι οι μη χρηματικές ανταμοιβές αποδίδουν περισσότερο από τις χρηματικές, καθώς οι δεύτερες είναι συνδεδεμένες με το στρες».

Όπως προκύπτει λοιπόν, η έμπρακτη αναγνώριση των προσπαθειών μειώνει το εργασιακό άγχος, τη συχνότητα απουσιών και τις αποχωρήσεις. Η δίκαιη αντιμετώπιση και η υποστήριξη από τους προϊσταμένους σχετίζεται άμεσα με τη θετική αντίληψη ότι η εταιρεία ενδιαφέρεται για τους ανθρώπους της, γεγονός που ενισχύει τη θετική διάθεση και το ευχάριστο εργασιακό κλίμα. Αποτελεί άλλωστε κοινή παραδοχή ότι οι εργαζόμενοι δείχνουν ενδιαφέρον για την εταιρεία στο βαθμό που αξιολογείται η συνεισφορά τους και στο επίπεδο του ενδιαφέροντος που δείχνει η εταιρεία για αυτούς.

Case Study: Τα Non monetary rewards στην Ericsson
Οι βασικές αρχές που εφαρμόζει η Ericsson στο σχεδιασμό του συνολικού πακέτου αμοιβών και παροχών των εργαζομένων της είναι η δικαιοσύνη και η ανταγωνιστικότητα.

Παράλληλα, όλο και περισσότερο προσπαθούμε να χρησιμοποιούμε δημιουργικότητα στις νέες πρωτοβουλίες μας, ώστε ο θετικός τους αντίκτυπος να είναι μεγαλύτερος, αλλά το κόστος για την εταιρεία μικρότερο.

Η εμπειρία μας δείχνει ότι πραγματικά οι μη χρηματικές αμοιβές, πολύ περισσότερο από τις χρηματικές, συμβάλλουν ουσιαστικά στην παρακίνηση, τη δέσμευση και το κλίμα της εταιρείας, γεγονός που επίσης συνδέεται με τον τρόπο επικοινωνίας και εφαρμογής τους. Εστιάζουμε σε πρακτικές που δίνουν νόημα και προσφέρουν στην καθημερινότητα των εργαζομένων μας (π.χ. χρηματοδοτούμε τη συνδρομή του γυμναστηρίου και τη συμμετοχή τους σε αθλητικούς αγώνες), καθώς και στην αναγνώριση της συνεισφοράς τους στα αποτελέσματα αλλά και στην κουλτούρα της εταιρείας.

Έτσι, η πολιτική αναγνώρισης και επιβράβευσης μας προσδιορίζει κατηγορίες επιτευγμάτων που αφορούν τόσο στο σχεδιασμό, την πώληση και την υλοποίηση έργων, όσο και στην παραδειγματική επίδειξη συμπεριφορών που εκφράζουν την κουλτούρα της Ericsson.

Παράλληλα, φροντίζουμε αυτές οι μη χρηματικές αμοιβές να είναι ποικίλες και ευέλικτες, λαμβάνοντας υπόψη τη διαφορετικότητα, αλλά και όλοι οι εργαζόμενοι, ανεξαρτήτως ρόλου, να έχουν τη δυνατότητα συμμετοχής σε αυτές. Για παράδειγμα, οι επιβραβεύσεις για σημαντικά επιτεύγματα δίνονται μέσω ποικιλίας κουπονιών με τα οποία ο εργαζόμενος μπορεί να αποκτήσει μεγάλη ποικιλία από υλικά (εστιατόρια, καταστήματα…) ή άυλα (ταξίδια, extreme sports, υπηρεσίες…) δώρα.

Τέλος, παρέχουμε με τους ίδιους όρους σε όλους τους εργαζομένους μας κάποιες παροχές που η Ericsson σε παγκόσμιο επίπεδο θεωρεί μέρος της ανθρωποκεντρικής κουλτούρας της, όπως η ιατροφαρμακευτική κάλυψη των εργαζομένων και των οικογενειών τους, το συνταξιοδοτικό πρόγραμμα και το πρόγραμμα απόκτησης μετοχών.

Αλεξάνδρα Λέκκου, Compensation & Benefits Senior Specialist HUB South East Mediterranean

Viewpoint: Ο καταλυτικός ρόλος των Non Monetary Rewards
Η εποχή που διανύουμε επιτάσσει τη συνεχή μείωση κόστους. Όλοι μας βρισκόμαστε σε μια προσπάθεια επαναπροσδιορισμού και μείωσης του ετήσιου οικονομικού προϋπολογισμού προκειμένου να αντιμετωπίσουμε τη δύσκολη περίοδο της οικονομικής ύφεσης με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Στην προσπάθειά μας όμως αυτή δεν πρέπει να ξεχνάμε τους εργαζόμενους, οι οποίοι είναι η κινητήριος δύναμη κάθε εταιρείας. Η συνεχής επιβράβευση αλλά και η συνεχής ενίσχυση της απόδοσής τους, πρέπει να είναι πάντα το κύριο μέλημά μας, και η μη χρηματική ανταμοιβή, ειδικά στις μέρες μας, είναι ένα δυνατό όπλο στα χέρια μας για την επίτευξη αυτού του στόχου.

Η πρακτική της μη χρηματικής ανταμοιβής θα πρέπει να στοχεύει στους εργαζόμενους με εξαιρετική απόδοση, λειτουργώντας ταυτόχρονα ως παράδειγμα και κίνητρο για τους υπόλοιπους εργαζομένους. Είναι γνωστό ότι τα χρήματα είναι αναγκαία σε όλους μας για την κάλυψη των τρεχουσών καθημερινών αλλά και μακροπρόθεσμων αναγκών μας. Τι γίνεται όμως όταν θέλουμε να αναγνωρίσουμε μια καλή προσπάθεια ή να επιβραβεύσουμε την εξαιρετική απόδοση ενός εργαζόμενου;

Ένα δώρο, μία τιμητική πλακέτα ή οποιαδήποτε άλλη πρακτική μη χρηματικής ανταμοιβής και αν επιλέξει η εταιρεία, λειτουργεί καταλυτικά στην ενίσχυση της ψυχολογίας του εργαζόμενου. Δημιουργεί ένα αίσθημα ηθικής ικανοποίησης με αποτέλεσμα να κάνει τον εργαζόμενο πιο πιστό και αφοσιωμένο στην καθημερινή δουλειά του αλλά και τους στόχους της εταιρείας.

Μεγάλη προσοχή πρέπει να δοθεί όμως στο γεγονός ότι οι πρακτικές αυτές προκειμένου να έχουν το επιθυμητό αποτέλεσμα τόσο για τον ίδιο τον εργαζόμενο όσο και την εταιρεία, δεν πρέπει να είναι γενικευμένες. Ανάλογα τις ανάγκες του εργαζόμενου αλλά και το αποτέλεσμα που θέλει να επιτύχει η εταιρεία, πρέπει να εφαρμόζεται διαφορετική πρακτική μη χρηματικής ανταμοιβής.

Κέλλυ Πανουργιά, Προϊστάμενος Αμοιβών & Παροχών, Διεύθυνση Ανθρώπινου Δυναμικού, Millennium Bank

Viewpoint: Μη χρηματικές ανταμοιβές: ευτελούς αξίας όταν δίνονται αλλά ανεκτίμητης όταν λαμβάνονται!!
Στις μέρες μας, οι άνθρωποι του HR έχουν να διαχειριστούν την ανάγκη για μείωση κόστους που καθιστά σχεδόν ανέφικτα τα «παραδοσιακά» συστήματα ανταμοιβής και ταυτόχρονα την αναγκαιότητα για ανταμοιβή της εξαιρετικής απόδοσης.

Σύμφωνα με τους ειδικούς, πολλοί εργαζόμενοι που εξακολουθούν να απασχολούνται, καταλήγουν πιο πιεσμένοι και αγχωμένοι από αυτούς που έχασαν τη δουλειά τους. Αυτό είναι γνωστό ως το Σύνδρομο της Επιβίωσης (Steven Berglas, Ph.D., Forbes Magazine, 02/11/09). Όσοι επιβιώνουν των περικοπών αισθάνονται ότι πρέπει να εργάζονται πιο σκληρά από πριν γιατί οι θέσεις είναι πια λιγότερες και αυτό προκαλεί θυμό, άγχος και πίεση.

Αν δεν ανταμείψουμε εμείς τα ταλέντα της ομάδας μας, θα βρεθεί κάποιος ανταγωνιστής να το κάνει…

Και όμως υπάρχει λύση: οι μη χρηματικές ανταμοιβές (Non-Monetary Rewards). Ανταμείψτε όσους το αξίζουν και αυξήστε την αφοσίωσή τους με:
• ευέλικτο ωράριο
• επιδοτούμενη εκπαίδευση (πρόγραμμα ΛΑΕΚ 0,45%)
• τιμητικές πλακέτες, συμβολικά δώρα ή εισιτήρια για θεάματα
• πρωτότυπους εβδομαδιαίους «θεσμούς» (casual ντύσιμο ή αποχώρηση νωρίτερα)
• επιπλέον ημέρες αδείας

Τέτοιου είδους ανταμοιβές μπορούν να πλεονεκτούν έχοντας:
• Αξία Μνήμης, μια αναμνηστική κούπα του καφέ κρατά περισσότερο από λίγα μετρητά που ξοδεύονται αμέσως!
• Αξία Τροπαίου, το μπόνους δεν μπορείς να το δείξεις περήφανα στους συναδέλφους ενώ μια πλακέτα με το όνομά σου;
• Ευελιξία και μοναδικότητα, ανάλογα με το προφίλ του αποδέκτη.
• Ελάχιστο κόστος σε σχέση με τις παραδοσιακές χρηματικές ανταμοιβές.

Συμπέρασμα; Πρέπει να εφαρμόζονται μη χρηματικές ανταμοιβές και μάλιστα να διαφοροποιούνται ανάλογα με τον αποδέκτη τους. Όχι ίδια πακέτα για όλους, κάνοντας την όλη διαδικασία απρόσωπη και συχνά αναποτελεσματική. Προσαρμόστε τις παροχές στις ανάγκες των ανθρώπων σας και προσφέρετε ελαστικό ωράριο, πρόσθετες άδειες ή απλά μεγαλύτερο γραφείο!
Φερθείτε τους με τέτοιο τρόπο ώστε να μη θέλουν να φύγουν ποτέ…

Γιώργος Ιωάννου, HR Compensation & Benefits Specialist, Korres

Case Study: Να πληρώσω ή να μην πληρώσωv …
Στους χαλεπούς καιρούς που διανύουμε, η απάντηση στο παραπάνω ερώτημα είναι: «δεν πληρώνω, δεν πληρώνω!». Όλοι γνωρίζουμε ότι οι μεγάλες χρηματικές ανταμοιβές είναι κάτι που σίγουρα προσελκύει, αλλά δεν είναι τελικά αυτό που διακρατεί. Στις περισσότερες περιπτώσεις το καλό εργασιακό κλίμα ή, πιο απλά, η καλή και ειλικρινής σχέση προϊσταμένου και υφισταμένου λειτουργούν ως εξαιρετικά εργαλεία διακράτησης.

Η υλοποίηση, λοιπόν, πρακτικών μη χρηματικής ανταμοιβής λειτουργούν εξίσου ευεργετικά στη διακράτηση, όσο και η χρηματική ανταμοιβή. Ως μη χρηματικές ανταμοιβές μπορούμε να πούμε ότι είναι: εκπτώσεις σε προϊόντα προμηθευτών, βελτιωμένες νέες υπηρεσίες, πληροφόρηση, ευχάριστο και φιλικό εργασιακό κλίμα.

Με τις μη χρηματικές ανταμοιβές προσπαθούμε να καλύψουμε επιπρόσθετες ανάγκες για το σύνολο των εργαζομένων μας. Κάποια παραδείγματα μη χρηματικών ανταμοιβών, οι οποίες λειτούργησαν θετικά στη βελτίωση της εικόνας των ήδη υπαρχουσών παροχών μας, ήταν η επαναδιαπραγμάτευση των όρων εξυπηρέτησης του ομαδικού ασφαλιστικού μας προγράμματος και η συνεργασία με νέο προμηθευτή για τη λειτουργία του εστιατορίου μας.

Η εξυπηρέτηση από αφιερωμένο εξωτερικό συνεργάτη για τη διαχείριση του ομαδικού μας συμβολαίου, έδωσε τη δυνατότητα σε όλους τους εργαζομένους μας, να έχουν άμεσα λύσεις σε δύσκολες προσωπικές τους στιγμές. Παράλληλα, η λειτουργία του εστιατορίου από νέο προμηθευτή βοήθησαν στο να σταματήσουν τα παράπονα, ενώ δημιουργήθηκε ένα πολύ καλό κλίμα, όπου όλοι έχουμε τη δυνατότητα να απολαμβάνουμε ποιοτικό, καλά μαγειρεμένο και σπιτικό φαγητό στο χώρο της δουλειάς μας.

Επιπρόσθετα, έχουμε δημιουργήσει ένα πόρταλ ενημέρωσης για όλους τους εργαζόμενούς μας, για σημαντικά θέματα σχετικά με πολιτικές, πρακτικές και εταιρικά νέα. Μέσα σε αυτά τα πλαίσια άμεσης ενημέρωσης, θέλουμε να δημιουργήσουμε ένα δίκτυο προμηθευτών, όπου θα προσφέρουν στους εργαζόμενούς μας εκπτώσεις στις προσφερόμενες υπηρεσίες και στα προϊόντα που διακινούν.

Σίγουρα οι προσφορές αξιολογούνται θετικά από τους εργαζόμενούς μας και δεν κοστίζουν επιπλέον στην εταιρεία. Τα πραγματικά οφέλη των μη χρηματικών ανταμοιβών είναι η βελτίωση του εργασιακού κλίματος και, αντίστοιχα, η θετική αξιολόγηση από όλους τους συνεργάτες μας, που αισθάνονται ότι η Διεύθυνση Ανθρωπίνου Δυναμικού είναι πάντα κοντά τους με νέες παροχές.

Απόστολος Σανίδας, Compensation & Benefits Executive, L’ Oreal Hellas

Case Study: Non Monetary Rewards (NMR) in the Workplace – COSMOTE
Η ανάγκη να μιλήσουμε σήμερα για «μη χρηματικές ανταμοιβές» στον εργασιακό χώρο, μπορεί να σχετίζεται (ή και να πηγάζει) καταρχήν από τη σημερινή οικονομική συγκυρία (και οικονομική δυσπραγία) που επηρεάζει και τις επιχειρήσεις. Θα ήταν λάθος όμως να θεωρηθεί ότι περιορίζεται ή, πολύ περισσότερο, ότι έχει ως μοναδικό σημείο αναφοράς το κόστος. Αντίθετα, όλα τα σύγχρονα συστήματα διοίκησης περιλαμβάνουν διάφορες μορφές ηθικής αναγνώρισης και ανταμοιβής καθώς αυτές αξιολογούνται ως ιδιαίτερα σημαντικές από τους εργαζόμενους.

Ανάμεσα στις πιο δημοφιλείς πρακτικές που αφορούν NMR στον εργασιακό χώρο, αρκετές από τις οποίες εφαρμόζουμε στη Cosmote, είναι οι εξής:
• Δυνατότητα ατομικής ανάπτυξης μέσω απόκτησης νέων δεξιοτήτων και γνώσεων
• Ευέλικτο ωράριο
• Αναγνώριση της συμβολής του εργαζομένου στην επίτευξη εταιρικών στόχων
• Ευκαιρίες για άμεση συμβολή στην επίτευξη ομαδικών στόχων.

Αξίζει στο πλαίσιο αυτό να αναφερθούμε πιο αναλυτικά σε ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα που εφαρμόζεται στην Εταιρεία μας τον τελευταίο χρόνο με εξαιρετικά αποτελέσματα μέχρι σήμερα: Πρόγραμμα Κινήτρων & Επιβράβευσης για την αναγνώριση των εργαζομένων της Διεύθυνσης Εξυπηρέτησης Πελατών της COSMOTE με την καλύτερη και ποιοτικότερη απόδοση.

Με κεντρικό σύνθημα «Ο δικός μας κόσμος… αξίζει συγχαρητήρια» και με την επιθυμία να πούμε ένα μεγάλο ευχαριστώ σε όλους όσους καθημερινά δίνουν τον καλύτερό τους εαυτό, συμβάλλοντας με την ατομική τους προσπάθεια στην επίτευξη των εταιρικών στόχων και την παροχή υψηλής ποιότητας υπηρεσιών εξυπηρέτησης, έχουμε εισάγει ένα ολοκληρωμένο σύστημα κινήτρων και επιβράβευσης για τους εργαζόμενους της Διεύθυνσης Εξυπηρέτησης Πελατών.

Το πρόγραμμα περιλαμβάνει την τακτική βράβευση (σε διμηνιαία βάση) δεκαέξι (16) εργαζομένων (τα καθήκοντα των οποίων δε περιλαμβάνουν συντονισμό ομάδας) συγκεκριμένων τμημάτων της Διεύθυνσης, που παρουσίασαν εξαιρετικά αποτελέσματα αναφορικά με προκαθορισμένους ποιοτικούς και ποσοτικούς ατομικούς ή/και ομαδικούς στόχους (KPI’s).

Στην τελετή βράβευσης που πραγματοποιείται παρουσία των συναδέλφων του τμήματος αλλά και του Διευθυντή Εξυπηρέτησης Πελατών πολλές φορές, ο εκάστοτε προϊστάμενος, παραδίδει στον εργαζόμενο δωροεπιταγή συμβολικής αξίας καθώς και αγαλματίδιο στο οποίο αναγράφεται το όνομα του βραβευθέντα. Της απονομής πάντα προηγείται αναφορά στα επιτεύγματα του βραβευθέντα ενώ γίνονται συζητήσεις με στόχο την περαιτέρω κινητοποίηση των εργαζομένων αλλά και τη δημιουργία θετικού κλίματος.

Παράλληλα, αναρτώνται ειδικές αφίσες στους πίνακες ανακοινώσεων σε εγκαταστάσεις της Εταιρείας σε όλη την Ελλάδα με τα ονόματα των βραβευθέντων, ενώ αποστέλλεται ηλεκτρονικά συγχαρητήρια επιστολή από το Διευθυντή στο σύνολο των εργαζομένων της Διεύθυνσης, κοινοποιημένο και σε στελέχη της Διοίκησης. Η επιτυχία του προγράμματος μέχρι τώρα είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντική για την ανάπτυξη παρόμοιων πρωτοβουλιών.

Είναι επίσης φανερό ότι πολιτικές και πρακτικές ΝΜR που αποτελούν μέρος ενός ολοκληρωμένου συστήματος με συγκεκριμένη στόχευση μεγιστοποιούν το όφελος τόσο σε εταιρικό όσο και σε ατομικό επίπεδο.

Γιώργος Ματσούκας, Compensation, Benefits & Organizational Effectiveness Section Manager COSMOTE