Η εργασία σε βάρδιες συναντάται αρκετά συχνά στις επιχειρήσεις στην Ελλάδα, ειδικά του βιομηχανικού/βιοτεχνικού κλάδου. Πρόκειται για μία ιδιαίτερη συνθήκη εργασίας, καθώς οι εργαζόμενοι σε βάρδιες καλούνται να προσαρμόσουν την καθημερινότητά τους σε μεταβλητά ωράρια, εξυπηρετώντας τις ανάγκες μίας επιχείρησης σε 24ωρη βάση, με αποτέλεσμα συχνά, οι ρυθμοί τους να μη συμβαδίζουν με τα εδραιωμένα κοινωνικά ωράρια.
Το άρθρο 2 του Π.Δ. 88/1999 ορίζει την εργασία σε διαδοχικές ομάδες (βάρδιες) ως «τη μέθοδο οργάνωσης, κατά την οποία οι εργαζόμενοι διαδέχονται ο ένας τον άλλον στις ίδιες θέσεις εργασίας με ορισμένο ρυθμό, περιλαμβανομένου του ρυθμού περιτροπής και η οποία μπορεί να είναι συνεχής ή ασυνεχής, πράγμα το οποίο υποχρεώνει τους εργαζομένους να επιτελούν μία εργασία σε διαφορετικές ώρες, σε μία δεδομένη περίοδο ημερών ή εβδομάδων».
Για να λειτουργήσει αυτή η συνθήκη είναι απαραίτητο οι εργαζόμενοι να διαδέχονται ο ένας τον άλλον στις ίδιες θέσεις εργασίας, με τον ίδιο ρυθμό. Στην εργασία εναλλασσόμενων βαρδιών θα πρέπει κατά τη λήξη της μίας βάρδιας εργασίας να ξεκινάει (εντός της ίδιας μέρας) η επόμενη βάρδια, διαφορετικά δεν θα πρόκειται για πραγματική εργασία κατ’ εναλλαγή, αλλά για απλή εργασία πέραν του νομίμου ωραρίου. Σημειώνεται πως κατά την εργασία σε βάρδιες, είναι δυνατή η υπέρβαση των 8 ωρών ημερησίως και των 40 ωρών εβδομαδιαίως, υπό την προϋπόθεση ότι ο μέσος όρος των ωρών εργασίας ανά εβδομάδα, υπολογιζόμενος σε περίοδο 3 εβδομάδων, δεν υπερβαίνει τις 40 ώρες. Πάντως, σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να υπερβαίνει τις 45 ή τις 48 ώρες (ανάλογα με το αν ισχύει 5ήμερη ή 6ήμερη εβδομάδα εργασίας), ενώ τυχόν επιπλέον ώρες θεωρούνται και πληρώνονται ως υπερεργασία. Παρακάτω, αναλύονται όλες οι περαιτέρω προϋποθέσεις που λειτουργούν ως ασφαλιστικές δικλείδες της φυσιολογικής καθημερινότητας του εργαζομένου.
Σύμφωνα με το άρθρο 40 του Ν. 1892/1990, οι επιχειρήσεις, αν δεν είναι από τη φύση τους συνεχούς λειτουργίας, μπορούν να λειτουργούν συνεχώς (συνολικά ή τμηματικά), σε ένα σύστημα συνεχούς λειτουργίας τεσσάρων εναλλασσόμενων ομάδων εργασίας, υπό την προϋπόθεση ότι οι εργαζόμενοι συναινούν σε αυτό. Εάν οι εργαζόμενοι δεν συμφωνούν, τότε η επιχείρηση θα λειτουργεί από Δευτέρα έως Παρασκευή με 3 βάρδιες εργασίας και για το Σάββατο και την Κυριακή θα πρέπει να προσλάβει εργαζόμενους ως 4η βάρδια. Οι εργαζόμενοι της 4ης βάρδιας θα εργάζονται εναλλάξ σε δύο ομάδες εργασίας για 12 ώρες την ημέρα ή θα απασχολούνται με το παρακάτω σύστημα της 4ης βάρδιας: πρόκειται για δύο ξεχωριστές ομάδες εργασίας που εργάζονται μόνο τα Σαββατοκύριακα και μόνο αν υπάρχει πρόγραμμα εργασίας με τουλάχιστον 5 ομάδες εργασίας.
Έτσι, απαγορεύεται στις επιχειρήσεις να απασχολούν το ίδιο προσωπικό για τις βάρδιες που θα κάνουν το Σάββατο και την Κυριακή, ενώ από τη λήξη της μίας βάρδιας μέχρι την έναρξη της επόμενης, θα πρέπει να υπάρχει ημερήσια ανάπαυση 11 συνεχόμενων ωρών. Εάν η επιχείρηση απασχολεί μία ομάδα βάρδιας την Κυριακή, τότε η ομάδα αυτή θα πρέπει να ξεκουράζεται σε άλλη ημέρα της επόμενης εβδομάδας. Όσον αφορά στους εργαζόμενους νυχτερινής βάρδιας, θα πρέπει την επόμενη ημέρα να εργάζονται το πρωί ή το απόγευμα (όχι 2 συνεχόμενες νύχτες). Επιπλέον, για να μπορούν οι παραπάνω επιχειρήσεις να λειτουργούν 6 ημέρες την εβδομάδα, θα πρέπει να παρέχουν στους εργαζόμενους τις ημέρες εβδομαδιαίας ανάπαυσης, κάθε 3 εβδομάδες, τουλάχιστον 1 φορά, συνεχόμενα με Κυριακή.
Τέλος, η συνολική αμοιβή για 24 ώρες εργασίας στην 4η βάρδια ισούται με 40 ώρες εργασίας (ή λιγότερο αν στην επιχείρηση ισχύει μικρότερο ωράριο). Αντίστοιχα, η ασφαλιστική κάλυψη των εργαζομένων της 4ης βάρδιας είναι για 6 ημέρες. Επομένως, η αμοιβή των εργαζομένων που εργάζονται σε δύο εναλλασσόμενες βάρδιες για 12 ώρες ημερησίως, συμπεριλαμβανομένων των υπερωριών, της νυχτερινής εργασίας, της εργασίας την Κυριακή, των αργιών, δεν μπορεί να είναι μικρότερη από την αμοιβή της απασχόλησης για 40 ώρες. Φυσικά, σε περίπτωση εργασίας τα Σαββατοκύριακα ή τη νύχτα, ισχύουν κανονικά οι σχετικές προσαυξήσεις στο ημερομίσθιο ή στις ώρες εργασίας.
Για περισσότερες πληροφορίες επί ζητημάτων σχετικών με εργασιακές σχέσεις επικοινωνήστε: E: [email protected]
T: 210-6431387, F: 210-6460313