Ανθεκτικά άτομα δεν κάνουν ανθεκτικές ομάδες. Άτομα που χτίζουν συνδέσεις και σχέσεις υψηλής ποιότητας θέτουν τις βάσεις για ομάδα που μπορεί να μάθει μέσα από τις προκλήσεις και τις αντιξοότητες και να βγει πιο ενδυναμωμένη.

Η εντατικοποίηση της εργασίας, οι συνεχείς αντιξοότητες και οι υψηλές πιέσεις στον εργασιακό χώρο είναι σχεδόν αναπόφευκτα. Οι συνθήκες αυτές μπορεί να βλάψουν την απόδοση των εργαζομένων και να συμβάλλουν στην ψυχική και σωματική καταπόνησή τους. Ωστόσο, οι ίδιες αυτές συνθήκες μπορεί να έχουν και θετικό αντίκτυπο στην ανάπτυξη ικανοτήτων και την ανθεκτικότητα όταν οι άνθρωποι μαθαίνουν πώς να ξεπερνούν τις προκλήσεις. Η ανθεκτικότητα στον χώρο εργασίας είναι ένας πόρος και αναφέρεται στην ικανότητα των ατόμων, ομάδων και ολόκληρου του οργανισμού να διαχειρισθεί και να ξεπεράσει με θετικό τρόπο τις αντιξοότητες. Ενώ η συλλογική ικανότητα για την ομαδική ανθεκτικότητα έχει διαισθητική και πρακτική απήχηση, η μελέτη της ανθεκτικότητας της ομάδας είναι πρόσφατη. Μια ομάδα ανθεκτικών μελών δεν χαρακτηρίζεται απαραίτητα από υψηλή ανθεκτικότητα, καθώς οι αλληλεπιδράσεις μέσα στην ομάδα μπορεί να χαρακτηρίζονται από έλλειψη επικοινωνίας, κάτι που μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την κακή διαχείριση των προκλήσεων.

Η ανθεκτικότητα αποτυπώνει την ανάπτυξη που είναι δυνατή μετά την αντιμετώπιση αντιξοοτήτων. Αφορά θετική αποκλίνουσα λειτουργία της ομάδας που δίνει έμφαση στην «άνθιση» και τη ζωτικότητα. Η έρευνα υποστηρίζει ότι η μάθηση και η ανάπτυξη μέσα από τις αντιξοότητες διευκολύνεται από τις ομαδικές σχέσεις. Η εστίαση πρέπει να είναι στο να κατανοήσουμε το πώς τα άτομα αντλούν από τις εργασιακές τους σχέσεις ως πηγή δύναμης κατά τη διάρκεια αντιμετώπισης δυσκολιών. Ωστόσο, οι σχέσεις υψηλής ποιότητας είναι ιδιαίτερα σημαντικές για την ανθεκτικότητα επειδή τα άτομα και οι ομάδες είναι σε θέση να κατανοήσουν καλύτερα συλλογικά δύσκολες καταστάσεις και να βρουν τον καταλληλότερο τρόπο αντιμετώπισης.
Τα συστήματα σχέσεων που χτίζουμε είναι κομβικά για τη φυσική μας υγεία, το νόημα από τη ζωή και την ανάπτυξή μας. Η ανάπτυξη και η δράση συντελούνται μέσα από αμοιβαίες συνδέσεις ενσυναίσθησης και ενδυνάμωσης. Μέσα από τις σχέσεις και την ποιότητά τους, τα άτομα χτίζουν την ταυτότητά τους και την αυτοεικόνα τους, αναπτύσσονται και παρακινούνται από την ανάγκη τους για σχέση. Επιπλέον, οι εργασιακές σχέσεις είναι το όχημα μέσα από το οποίο ανταλλάσσουμε πόρους και ανταμοιβές. Όταν τα άτομα αντιλαμβάνονται τους πόρους σαν σημαντικούς, τότε οι σχέσεις δυναμώνουν.

Τι μπορούμε να κάνουμε για να αναπτύξουμε σχέσεις υψηλής ποιότητας και ομαδική ανθεκτικότητα; Η χρήση νοητικών, συναισθηματικών και συμπεριφορικών μηχανισμών είναι εργαλεία προς την επιθυμητή κατεύθυνση. Οι νοητικοί μηχανισμοί αφορούν στον τρόπο που βλέπουμε τους άλλους και τη διεύρυνση των οπτικών μας. Ο τρόπος που βλέπουμε τον εαυτό μας, τις προκαταλήψεις μας, τους περιορισμούς μας, η επίγνωση των άλλων και το πώς τους αντιμετωπίζουμε μας βοηθάνε να γνωρίζουμε καλύτερα εμάς, το πλαίσιο για τις δικές μας πράξεις, τον τρόπο που αντιδρούμε. Εργαλεία ανατροφοδότησης, ο αναστοχασμός, η ενσωμάτωση άλλων οπτικών βοηθάνε στην ανάπτυξη σχέσεων υψηλής ποιότητας. Η συναισθηματική μετάδοση είναι ένας συναισθηματικός μηχανισμός που λειτουργεί όταν τα άτομα μοιράζονται συναισθήματα, συναισθηματικές εμπειρίες, ταυτίζονται μεταξύ τους και ασυνείδητα εκφράζουν και βρίσκουν κοινές συμπεριφορές και αυτό τους οδηγεί σε μεγαλύτερη σύνδεση και σχέσεις υψηλής ποιότητας. Συμπεριφορικά μπορούμε να δείξουμε έμπρακτα στα άλλα άτομα ότι τα σεβόμαστε, ότι εμπιστευόμαστε τις ικανότητές τους, τα υποστηρίζουμε ώστε να ολοκληρώσουν με επιτυχία τα έργα που έχουν αναλάβει, και προγραμματίζουμε δράσεις για να περάσουμε όλοι καλά και να γνωριστούμε σε ένα πιο προσωπικό επίπεδο.

SHORT BIO
Ειρήνη Νικάνδρου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Διοίκησης Ανθρώπινου Δυναμικού, Τμήμα Μάρκετινγκ και Επικοινωνίας, ΟΠΑ
Εργασίες της έχουν παρουσιασθεί σε διεθνή ακαδημαϊκά συνέδρια και έχουν δημοσιευθεί σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά. Τα τρέχοντα ερευνητικά της ενδιαφέροντα εστιάζονται στη θετική προσέγγιση σε οργανωσιακά προβλήματα και κυρίως σε θέματα ομαδικής μάθησης και ανθεκτικότητας. Έχει τιμηθεί με το Αριστείο Διδασκαλίας του ΟΠΑ και έχει συμβάλλει σημαντικά στην ανάπτυξη του εθελοντισμού και της κοινωνικής προσφοράς στο πλαίσιο του Πανεπιστημίου. Παράλληλα με τις ακαδημαϊκές της δραστηριότητες, έχει σημαντική εμπειρία σε επιχειρήσεις, παρέχοντας συμβουλευτικές υπηρεσίες και εκπαίδευση σε θέματα Ανθρώπινου Δυναμικού.